کتاب زندگی و دیوان ایرج میرزا اثر ایرج میرزا انتشارات برات

توضیحات

ایرج میرزا پاییز 1252 یا 1253 خورشیدی در تبریز به دنیا آمد و در 22 اسفند 1304 خورشیدی در تهران درگذشت . ایرج میرزا ملقب به «جلال الممالک» و «فخرالشعرا» از جمله شاعران برجسته ایرانی در عصر مشروطیت ( اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی) و از پیشگامان تجدد در ادبیات فارسی بود. ایرج میرزا در قالب های گوناگون شعر سروده و ارزشمندترین اشعارش مضامین انتقادی ، اجتماعی ، احساسی و تربیتی دارند. شعر ایرج ساده و روان و گاهی دربرگیرنده ی واژه ها و گفتارهای عامیانه است و اشعار او از جمله اشعار اثر گذار بر شعر دوره مشروطیت بود. ایرج به گروهی از شاهزادگان قاجار تعلق داشت که در حکمرانی بر کشور سهم مؤثری نداشتند ولی با این وجود ، تعلق خاطر خود را به نسب و اشرافیت خویش حفظ کرده بودند.ایرج نیز مانند پدرش صدر اشعرا ، گاه دچار فقر و تنگدستی می شد و از همین رو همفکری و همدردی با تهیدستان و روح اعتراض به نابرابری های اجتماعی در وی زنده بود. او به سبب خصلت ولخرجی ، سفرهای مداوم و تغییر مکرر شغل ، بر خلاف میل باطنی خود گاه مجبور به مدیحه سرایی اعیان و اشراف می شد ولی به نحو ملایم اما مؤثر از این کار ابراز دلتنگی و بیزاری می کرد.

مرگ ایرج ناگهانی و بدون مقدمه اتفاق افتاد . به روایت جناب منوچهر هوشی فرزند مرحوم علیرضا خان هوشی (فیلسوف الدوله ) که از دوستان نزدیک شادروان ایرج و برادر خانم دورةالمعالی بود ، ایرج در منزل اسعدالملوک هرمزی (خانم حاج هرمز خان مترجم دکتر میلسپو) واقع در خیابان ایران (عین الدوله) پهلوی بازارچه سقاباشی در گذشت. خانم اسعدالملوک دختر خاله ی مرحوم دکتر هوشی و خواهرزاده ی شادروان دورةالمعالی بود.پدرش مرحوم علی اکبر خان اسعد نظام سرتیپ خانه و برادر مرحوم میرزا حسین خان سپهسالار بود.
ایرج با این خاندان معاشرت و رفت و آمد داشت و فرزندان دکتر هوشی را مانند فرزندان خود می شمرد و می توان گفت که آنان در دامان وی بزرگ شده بودند و هنوز بسیاری از شعرهایی را که ایرج بر بدیهه و از سر تفنن برای آنان سروده است در خاطره ی بعضی ها مانده است…