کتاب آثار و نتایج انقلاب اسلامی ایران اثر محمدباقر حشمت زاده انتشارات کانون اندیشه

توضیحات

نویسنده در ابتدای کتاب با بیان اینکه انقلاب اسلامی موضوعی کلان برای تحقیق و بررسی است از میان عمده سؤالات و مجهولات اساسی مرتبط با این موضوع به پیامدها، آثار و نتایج انقلاب اسلامی به دلیل حساسیت، سیاسی بودن، وسع و عمق طرح آن در عرصه جامعه و در بین دولت و ملت پرداخته است. به نظر نویسنده این مسئله آنجا مهمتر و حساس نمود می کند که اگر اکثریت مردم، مثبت بودن دستاوردهای انقلاب را استنتاج کنند از تداوم و توسعه آن حمایت می کنند و در غیر این صورت جامعه باید منتظر بحرانها، هزینه ها و خسارات ناشی از برآورد انقلاب به شکل غنی در اذهان مردم باشد.
در مباحث بعدی از میان مهمترین ملاک ها برای بررسی و ارزیابی این آثار و نتایج، تلفیقی از ملاک های «اهداف انقلاب» و «امکانات دولت» برگزیده شده است. مؤلف سپس با تشریح ملاک «اهداف انقلاب» با استناد به اصل سوم قانون اساسی شامل 16 بند می پردازد و سپس با اشاره به شمولیت تام این اهداف بر تمامی نیازهای فردی و اجتماعی، داخلی و خارجی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی نتیجه می گیرد که اگر آثار و نتایج انقلاب با اهداف آن مقایسه شود به جز در مواردی محدود از جمله بندهای 2و4 – نمره پایینی حاصل می شود زیرا اهداف فوق العاده بلند و عالی ترسیم و تدوین شده است.
حجیم ترین بخش کتاب مربوط به تبیین ملاک «امکانات دولت» می شود. مقنن قانون اساسی عنایت داشته که برای تحقق اهداف قهراً امکاناتی موردنیاز است. امکانات نیز چون اهداف هم مادی هستند و هم معنوی. از نظر معنوی امکانات عظیمی با وقوع انقلاب اسلامی آزاد و فراهم شد هرچند امکانات معنوی شرط لازم هستند ولی کافی نیستند. ضمن اینکه بیشتر امکانات معنوی هزینه مشکلات، آفات و موانع بعد از انقلاب از جمله جنگ، تحریم ها و تهاجم فرهنگی شده است.
مؤلف امکانات مادی را لازم و ضروری و محقق کننده اهداف معنوی می داند. از دیدگاه وی مهمترین و اصلی ترین امکانات دولت، درآمدهای حاصل از فروش نفت است. این نوع نگرش که به نوعی تداعی رویکرد و رهیافت اقتصادی در تبیین و بررسی انقلاب اسلامی است، در مباحث قبلی این گونه توجیه شده که اولاً نیازهای مادی از نظر فعلیت بر نیازهای معنوی تقدم دارند و ثانیا جو نظام جهانی به شدت اقتصادی و مادی است و عملاً ارزش و دستاورد پدیده ها تابع نتایج مادی و اقتصادی شده است.